Verbeteren en beschermen van de biodiversiteit
De opgave is het herstellen en versterken van de biodiversiteit zoals vastgelegd in de Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn[1]. Onderdeel van de opgave is de realisatie van 80.000 ha extra natuurgebied tot en met 2027, zoals afgesproken door het Rijk met de provincies in het kader van het Natuurpact (2013).
Naast het realiseren van meer natuurgebieden van een goede kwaliteit is de opgave dat de natuurlijke hulpbronnen, ons natuurlijk kapitaal, op een duurzame manier worden benut en dat andere gebruikers niet langer afwentelen op de natuur, maar zelfs een bijdrage leveren aan natuur en biodiversiteit.
De kaart ‘Natuurbescherming’ geeft een beeld van een aantal internationaal en nationaal beschermde natuurgebieden.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL)[2] concludeert dat de gemiddelde kwaliteit van de Nederlandse zoetwater- en landnatuur jarenlang achteruit is gegaan, maar dat dat proces inmiddels gekeerd is. Het stelt dat van bestendig herstel nog geen sprake is. Er is nog een lange weg te gaan tot een situatie waarin alle soorten en ecosystemen in Nederland duurzaam kunnen voortbestaan. Zo is nog steeds een derde van de Nederlandse dieren- en plantensoorten bedreigd en gaat in agrarische gebieden de biodiversiteit nog steeds achteruit. Met het huidige beleid worden de condities geschapen voor 65% van de nationaal en internationaal afgesproken doelen van de Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn op het land[3]. Het netwerk van natuur en waterrijke gebieden en de landelijke omgeving in het algemeen kan ook een belangrijke bijdrage leveren aan gezondheidsopgaven van de mens, bijvoorbeeld door recreatie, ontspanning en beweging.
In de grote wateren van het Waddengebied, IJsselmeergebied, Rivierengebied en Zuidwestelijke Deltagebied staat de natuur en waterkwaliteit onder druk en gaat op onderdelen zelfs achteruit (onder andere broedvogels Waddenzee, estuaria Eems-Dollard en Westerschelde). Voor de grote wateren zijn systeemingrepen nodig om ruimte te maken voor meer natuurlijke processen, ontbrekende leefgebieden aan te leggen en de grote wateren onderling te verbinden tot een stabiel en samenhangend ecologisch netwerk. De kaart ‘Milieubelasting’ geeft een beeld van de milieubelasting in Nederland.
De milieutoestand van het ecosysteem van de Noordzee gaat vooruit, maar het hoofddoel van de Kaderrichtlijn Mariene Strategie[4] is nog niet gehaald. Vigerend beleid heeft geresulteerd in een aanzienlijke afname van de vervuiling van het mariene milieu, in groei van commerciële visbestanden, in toename van het aantal zeezoogdieren en in afname van het aantal nieuwe niet-inheemse soorten. Windparken bieden mogelijk kansen voor ecosysteemherstel, maar de verwachte groei van de (economische) activiteiten op en langs de Noordzee kan de belasting van het mariene milieu doen toenemen, zodat het bereiken van een goede milieutoestand voorlopig nog niet binnen bereik is.
Naast het realiseren van meer natuurgebieden van een goede kwaliteit worden de effecten van economische en ruimtelijke maatregelen en van productie en consumptie op natuurlijke hulpbronnen, ons natuurlijk kapitaal, in beeld gebracht, en wordt natuurlijk kapitaal op een duurzame manier benut. Daarbij worden negatieve effecten van gebruik en beïnvloeding geminimaliseerd en niet langer afgewenteld op de natuur maar wordt zelfs een bijdrage geleverd aan versterking van natuur en biodiversiteit.
Leeswijzer
Bij de nationale belangen, waarbij sprake is van de hiervoor genoemde ‘verplichte plannen’, staat in deze Toelichting aangegeven wat de strategisch relevante delen zijn, die in de NOVI zijn opgenomen. Deze zijn dan opgenomen onder de kop Strategisch relevante delen van beleid, dat opgaat in de NOVI.
Daarnaast is er beleid, dat niet opgaat in de NOVI, maar dat inhoudelijk wel verband houdt met de nationale belangen die in de NOVI aan bod komen. Immers, die nationale belangen zijn vaak gestoeld op breder rijksbeleid. Waar nodig wordt dit beleid, en in sommige gevallen ook programma’s, wet- en regelgeving en verdragsinformatie ter informatie genoemd. Deze informatie is opgenomen onder het kopje Gekoppeld huidig beleid.
In de toelichting gebruiken we drie typen kaarten:
- Kaarten die de huidige situatie van een nationaal belang beschrijven;
- Kaarten die de opgave bij een nationaal belang beschrijven;
- Kaarten die de verantwoordelijkheid van het Rijk weergeven.
Het aantal en type kaarten per nationaal belang verschilt sterk. Bij enkele nationale belangen is noch de huidige situatie, noch de opgave, noch de rijksverantwoordelijkheid verbeeld, omdat de inhoud van het nationaal belang zich daar niet voor leent, zoals het geval is bij het nationaal belang ‘het bevorderen van een duurzame ontwikkeling’. Enkele nationale belangen zijn dermate breed dat voor deelonderwerpen aparte kaarten zijn gemaakt, zoals het geval is bij het nationale belang waarborgen en bevorderen van een gezonde en veilige leefomgeving. Bij enkele nationale belangen is slechts een van de drie typen opgenomen, bij enkele zijn alle drie de typen te vinden.
Toelichting sluiten