Realiseren van een toekomstbestendige, circulaire economie
Opgave
De opgave is onze economie te transformeren naar een economisch systeem dat gebaseerd is op het minimaliseren van abiotisch grondstofgebruik, waaronder bouwgrondstoffen. We zetten ingezet op hergebruik van producten, onderdelen van producten en (hoogwaardige) grondstoffen en het vervangen van abiotische grondstoffen door hernieuwbare grondstoffen. We verduurzamen de nog noodzakelijke winning van (bouw)grondstoffen. Een voorwaarde voor een circulaire economie is een ecologisch stabiel systeem met voldoende biodiversiteit.
De druk van winning, gebruik en afdanking van grondstoffen op klimaat, milieu en natuurlijk kapitaal neemt toe. Bovendien leidt de ongelijke verdeling van voorraden in de wereld tot groeiende afhankelijkheden en geopolitieke spanningen. Economische groei gaat nu gepaard met groei van afvalstromen en uitstoot van broeikasgassen en andere gevaarlijke stoffen. Om onze economie toekomstbestendig en veilig te maken voor mens en milieu, is een transitie naar een circulaire economie nodig, waarin het efficiënt en zuinig gebruiken van (natuurlijke) grondstoffen centraal staat en de uitstoot van broeikasgassen en van andere schadelijke stoffen afneemt, zowel in de productiefase, als tijdens het gebruik en in de afvalfase.
In de Nederlandse economie circuleren jaarlijks (peiljaar 2014) zo’n 550 miljard kilo materialen[1]. Slechts ca. 10% daarvan wordt op dit moment hergebruikt. Nederland moet de slag maken van circa 10% hergebruik in 2015 naar 100% hergebruik in 2050. De concrete tussenstap is in 2030 50% minder primaire abiotische grondstoffen (mineralen, metalen en fossiele brandstoffen) te gebruiken. Onduidelijk is wat de impact van een circulaire economie op het ruimtegebruik in Nederland zal zijn. Op korte termijn kan de ruimteclaim groter worden, doordat de circulaire productie de komende decennia naast de huidige lineaire productie zal gaan plaatsvinden.
Nederland is grotendeels zelfvoorzienend in de winning van bouwgrondstoffen, met name op het gebied van zand, grind en klei. Voor natuursteen, maar ook hout en metaal zijn wij aangewezen op import. Van sommige primaire bouwgrondstoffen, waaronder zilverzand en mergel, is de voorraad in ons land beperkt en eindig. Voor een deel zal de markt dit oplossen via import, zoals dat nu ook al gebeurt. Andere bouwstoffen, zoals zand, zijn wel voldoende beschikbaar. De winning ervan raakt echter wel aan andere belangen zoals het waarborgen van waterveiligheid en een goede waterkwaliteit. Voor de winning van ophoog- en suppletiezand ziet het Kabinet de bodem van de Noordzee als de grote voorraad voor de toekomst. In de Noordzee kunnen grote hoeveelheden zand gewonnen worden, zoals dat nu ook gebeurt voor kustsuppletie, of zoals gedaan is voor de aanleg van de Tweede Maasvlakte.
Toelichting sluiten